Ale vekaanzies goa k weer n tiedlaank noar Grönnen, da's ja vanzulf. Moeke leeft ja nog. En as ik beleven mot, dat t ollerliek huus sloten is veur mie, omdat er vremden ien wonen, dij veurdeur misschien wied open zetten, moar mie nait meer geven kennen, wat er nô is, den zel mie t wel net goan as n ziederoepke, dij hom ienspinnen wil – hai bogt hom ale kaanten hen, hai wait nait wat hom scheelt, is doodverlegen met hom zulf een ken naargens vienen wat er zuikt: n plak, doar t vaaileg is, n stee, doar t weer net zo is as veurtied – zunner pien en onrust.
Vot noa Poask was k even aan t fietsen ver boeten t loug, en do kwam k bie t lutje huuske van Jaan Veld en Gretoa. Doar mog k slim geern n pooske zitten, t is ja zo'n heller en blied jonk wiefke.
"Dag Gretoa, hou is t er met?"
Ze zee mie gndaag en do kwam er hail monter: "Apmoal best."
"Apmoal? Wat ja mooi!"
"Weer net as veurtied!" Ze lachte aners zo wies, moar doar haa'je troanen ook vot aal.
Wie gingen met nkanner noar waig. Doar laag dat laive lutje popke da k even veur Kasttied ok zain haar, n rooske, n appeltje, n alernuverst dinkje, en ik zee t zulde as om Kasttied: "Wat toch zeldzoam mooie oogjes, Gretoa."
Do wie even bie nkanner zatten, begon ze uut heurzulf te vertellen.
"k Heb joe ales zegd van mien ellène", zee ze, nô moj t aner toch ok waiten!"
Ze was trauwd met Jaan van Derk Veld en Wilmke. Dij Derk werden bie zien leven male dingen van zegd, doar wer aaltied bie fluusterd en gnivveld, moar Jaan haar hom goud hollen, dat was kaant n schiere vent worren. Vrouger n slome, moar do er onner dainst weg komen is, haar j' hom es zain monnen! Radder proaten, en lopen as n mazzizee, wat n kerel! Dat docht Gretoa ok, zo'n laif, oarig wichje, aaltied an t waark en toch knap bie weg, gain opschik, gain goazen kouzen, aal kruld hoar, moar van heur zulf – wat haar dat wicht mooi hoar!
Jaan wer vaast' aarbaaider bie n boer, dij k nait nuimen wil. n Goie man, doarvan nait, moar hai lustte hom te geern, veuraal op Deensdag. Den mos er aaltied zogerekend noar Beurs, moar ien Slingerij haar d'r vast n huurde zit, doar mos kastlain hom sums ien bus droagen.
Kwam n daag ien Maaimoand, dat Jaan en zien wiefke ien dat rooi huuske net zo riek waren as Aga Kaan met aal zien gold en peerden.
"Ken wezen met Sunnerkloas", fluusterde zai hom tou . . .
Wat was dat eerst n mooie tied. Do kwmmen dij piepkasperen, dat was begun van t ongeluk. Twai grode bomen ien boer zien hof stonnen er vol van. Dij peren bennen ja zo alernoarst lekker, moar ze monnen vot op! Jaan Veld kreeg er te veul van, wat ging t der heer met hom. "Cognac met sukker", zee boer, "en den op bèr." Jan lustte gain jenever, moar cognac met zoveul sukker, dat ging aan. Drai moal op n daag en do het t tòch nog n week duurd!
Loat er nô verdold n daag of wat loader op achterste zoller onner n hoop zakkerommel n viefkaansvles cognac vienen! t Muitte hom veur zien boer. As t toch zo wied met joe komen mot. Hai vuilde hom nog wat slap ien t lief en hai docht: "Beetje minner van dit goud, doar is t beder om veur boer, k wil t even pruiven, veur mie is t medesien." Zunner sukker smouk t ok wel. Je werren der vot staarker van. Best goud. En hai weer an t waark. ‘s Nommiddegs nog n moal en tegen oavend weer, drai keer op n daag mos t ja.
Jaan Veld kreeg t zo slim te pakken, dat er Deensdagsoavens as boer vot was en gain ain hom meer zaag, ok wat roar thuus kwam. Allèn Deensdags, moar den ok steevast. Do t vrouger duuster wer, ok wel es voaker. Nooit zó slim, zee Gretoa, of hai kon nog wel lopen. En dat dij boer dat nooit vernam . . .
Hail duuster was t ien dij tied ien dat lutje huuske. Bennen troanen valen op t lutje goud, dat Gretoa apmoal naaide en braaide. Ze docht bie tieden an heur schoonmoeke, dij wel meer beleefd haar en no zo'n aarme stumber was. Of Jaan aal bederschop beloofde, t holp niks. Ze wol noar boer zien vrauw goan en ales vertellen moar den wer Jaan votjagd, en ze haren nog ost gain cent en ok moar ja zo moar hèn gain huus of koamerke! t Zol er toch van komen, votdoalek as ales met heur veurbie was.
Sunnerkloasmörn, Zun op snij, honnerdoezend steerntjes blonken op dij grode widde deken, moar gain ain zo blied, zo weergoas blied as steerntjes ien Jaan Veld zien ogen. Doar laag t den ien zien aarms, zien kiendje, t mooiste dat er nog ooit zain haar -, en t keek hom aan, t keek hom aan, –
"Hier", zee er, "hier boaker!" want t wer hom te slim. Hai ging op raand van ber zitten en vol ost over zien vrauw hèn, do er heur hannen greep. "Au!" raip ze, "doe knips mie ja." Boaker ging moar even ien t achterhuus en do zee er: "Nô wait ik, wat n wonner is." Zo haar ze hom nog nooit zain, zien ogen keken dwaars deur heur hèn, ze kon heur nait bewegen, ze kon nait vot, en ze wol met ale geweld nait reren, nô d'r n vremde ien huus was. "n Wonner" zee er van nijs, "ho ken t! k Heb nog nooit wat van Kasttied begrepen . . ." Do kwam zien gezicht tegen heur scholler en mos ze zeggen: "Stil nô, stil nô toch Jaan, t is ja apmoal goud met ons."
Goud zegstoe? Goud? Ik ben die nait weerd! Moar t zel ophollen, dat zeg k die. Nooit van mien leven koom k weer aan dij verrötte vles!"
Hai kon nait van stee komen, moar hai mos noar t gemaintehuus en den aan t waark. ‘s Middegs was ales nog mooi en best en dij zulfde oavend kwam er doen thuus. Anerdoags maalkopt, omdat er hom te tonen uut schoamde. Moar t bleef zoas t west was, Deensdags verkeerd.
Op Oljoarsdaag vroug er, of ze met nkanner noar kerk zollen, Moeke wol wel oppazen. "Wols bedaanken?" zee ze wat stroefachtig.
"Dut niks."
Ze mos hom nait kwoad moaken en houl heur stil.
Domie haar t over t olle joar. Licht en donker, zegen en ongeluk. En over mensen, dij met valen en opstoan aal staarker worren ien en deur t geloof. "Wij mensen kunnen niet altijd op de toppen leven", zee er. "Wij vieren Kerstmis en ons hart loopt over van Vrede en goede wil, en hoeveel dagen houden wij ons woord? Maar wij lezen in het Boek Job: God hield raad met zijn engelen en de Duivel was in hun midden." Doar ging e over deur, dat ol Pait t haile joar op loer legen haar, krekt as met Job . . .
Jaan Veld haar ogen nait meer van preekstoul òf. Onnerweegs zee er nait veul, moar thuus vol er op stoul, dij bie waig ston.
"Gretoa, dat is t. Duvel het mie te pakken had. Mörn goa k boer Nijjoar ofwensen en den zek hom t zeggen."
Hai het t ok doan en is nait votjagd. Vles kwam vast op n aner plak, want haile zollerhouk was leeg anerdoags.
"En nô is t weer net as veurtied", zee Gretoa tegen mie. "Of ainlieks nait -, veul beder!"
[Dit verhoal van Jant Nienhuis ston ien 1949 ien t tiedschrift "Dörp en Stad", bl. 97-99. t Is n lut beetje anpast]
Jant Nienhuis.