Der waas es n moal n hiel biezundere man, Theo. Hij woonde ien n dörpke hier vlakbij, niet eens zo laank leden. Der stak gien kwoad ien Theo. Op humzulf is dat al roar, mor t vremdste waas wel dat er leufde dat ok zien dörpsgenoten eileks goed warren.
Theo dee geregeld wat veur aandern; even n boodschop veur n buurvraauw die muite har met lopen, t dikste onkruud toe de tuun uuthoalen van n zieke buurman, lutje kiender helpen met oversteken. Zuks wat, wereldvremd vanzulf, mor ien sprookjes doen goenend sums wel wat aans as ien e echte wereld.
Elkeneen liet Theo gewoon begoan: de mensen harren t drok want mensen hemmen t altied drok, of wel wiet mossen ze uutrusten van t drok hemmen. Ien elks geval, tiedstieden ging t leven ien t dörpke zien gewone gaang.
Op n kwoaie dag moakte Theo de fout van zien leven; hij leufde niet allent dat zien dörpsgenoten eileks goed warren, hij wol t heur zulf ok zien loaten! Op die dag zag Theo glaas op stroat leggen, der waas n fleske of zo stuksmeten. De meeste fietsers reden der omtoe en dat har Theo ok doen kind, want hij wis nou dat t glaas der lag. Mor as vanzulf hoalde hij n haandveger en n motblik toe t schuurke uut. De zun ketste op e glaassplinters en verblinde hum schienboar eefkes. Ien elks geval kwam van t één het aander en bij Theo gruide n plan:
Op kunneginnedag waas t dan zo wied, op die dag bennen e mensen vrij, is t voak mooi weer en hemmen de meesten wel n goeie bui. Theo ging doarom op die dag ok op t kerkplein stoan, tussen e aander kroamkes ien, met n soort van kiekdeus. t Waas n kisje met doaroverhin n swaarte doek en t ston op poten, krekt as n olderwets fototoestel woar e fotogroaf onder t doek kroepen moet om t ploatje te moaken. Op n bredje har Theo schreven: “Kiekdeus, vergees”.
t Duurde n zetje veur e eerste onder t swaarte doek duurde om ien e deus te kieken, mor och, an t ende van e dag harren e meeste dörpsgenoten wel ien e kiekdeus keken. Toen e rommelmaarkt zo’n beetje oflopen waas, onder t oproemen en noaproaten, begonnen n poar man ok over Theo’s kiekdeus. Dat waas natuurlek bedrog, want wat bleek; op die deus ston schreven: “Dit is n goed mens” en wel ien e deus keek zag humzulf ien n spiegel. Mor elkeneen onneerde van: ‘bij mij klopt dat wel, mor ok buurman die en buurvraauw die harren ien e kiekdeus keken en dat bennen echt niet zukse besten. En hoe ien e wereld kin Theo dat nou uutmoaken, want as der één n vremde hampel is dan is hij dat wel, met zo’n domme kiekdeus leugens verkopen en onrust zaaien ien t dorp, en . . . en . . .’
Van achtern wer ieneent an Theo’s jaas trokken en toen er hum omdraaide wer an e veurkaant de kiekdeus ondersteboven trokken. n Aander sprong geliek bovenop t swaarte doek en binnen n poar tellen stonden alle dörpsgenoten op Theo om te houwen.
t Leste zunlicht viel die oavend op n bredje en op splinters spiegelglaas. t Licht ketste op n man die an n swaarte doek opknupt waas an n boom op t kerkplein.
[Dit verhoal ston eerder ien: ‘Roet. Drents Letterkundig Tiedschrift’, zummer 2008, bl. 5-6.]
Tonko Ufkes