Toaltied – Noazummer met kraaien en kroanen

Noa de zummer komt t noajoar of de haarst. Toch zit doar sums nog wat tussen ien, zeker van t joar: de noazummer. Veur die noazummer bennen boetenlaandse woorden zo as ‘Indian Summer’. Dat verwiest eileks noar de noazummer ien t oosten van Noord Amerikoa. t Gijt dan behaalve om t waarme weer ok om t verkleuren van e bloaren. Ien t Hollands kinnen we tegen dizze tied van t joar zeggen: Oudewijvenzomer, Kranenzomer, Sint-Michielszomer en wat al niet.

Ien t Duuts is bestijt t woord ‘Altweibersommer’, mor ien t dikke woordenboek van Ter Laan uut 1929 stijt gien ‘Oldewievezummer’ of zukswat. En op 29 sept. is t volgens dat woordenboek: ‘Sunt-Mechail’ = n goeie tied om rogge en wintergaarst te zaaien; mor niks over de noazummer.

Wij hemmen dus aander woorden: n ‘boonzummerke’, dus de noazummer dat e bonen riep worden. En Ter Laan het ok t woord ‘eerappelzummertje’ en ok dat is n mooie noazummer, zeker veur de eerappeloogst. En dizze tied hiet ok wel: n ‘kraaizummerke’.

Ien t woordenboek van Ter Laan stijt t achter “Kraai(e)zummer = mooie, niet meer verwachte nazomer.” t Is niet recht duudlek woar dat ‘Kraaizummer’ vot komt. Toch, wel wiet het dat woord vandoen met e komst van de grieze kraaien ien e haarst, want veur t joar 1970 kwammen veul grieze kraaien (‘bonte kraaien’ ien t Hollands) bij ons overwintern. Dat leverde zulfs n spreekwoord op: Om één Grieze Kraai wordt t nog gien kolde winter.

Of misschien holdt dat ‘Kraaizummer’ verband met t overtrekken van n aander vogel, de kroan (‘kraanvogel’ ien t Hollands). Hoe dan ok, geniet van al die verre vogels die ien t noajoar kommen!

Tonko Ufkes