Ien t jannewoarie nummer van t Duutse tiedschrift ‘Ostfriesland Magazin‘ gijt t vanòf bladziede 84 over t “schöfeln” bij winterdag van de femilie Kroon uut t dörp Bagband [even ten noord-oosten van de stad Leer]. Veur ons ien t Westerketier is t Platduutse woord ‘schöfeln’ makkelk te begriepen want t zit dicht aan tegen ons eigen woord: ‘scheuveln’. Ien t Hoogduuts wordt meest zeit ‘Eislaufen’ of ‘Schlittschuh laufen‘.
Grunneger kinnen noa n poar nachten vorst met scheuvels onder t ies op. En op die scheuvels kinnen we scheuveln of scheuvellopen of zulfs scheuveljoagen. Ien t dikke woordenboek van Ter Laan uut 1929 stijt t zo: ‘Op scheuvels loopm, scheuveln = schaatsenrijden.’ Dat scheuvellopen doen ons buren an e oostkaant dus eileks ok; ien t Hoogduuts zeggen ze: Schlittschuh laufen en ien Denemarken is t: løbe på skøjter. Beiden zit dus dicht bij dat ‘op scheuvels lopen’ uut de tied van Ter Laan, zo’n honderd joar leden.
Ons aander buren, die an e westkaant, goan bij winterdag: reedriden. Ien Frieslaand rieden ze dus op redens. Dat zulfde begrip rieden zit ok ien t nou wat olde Hollandse woord schaatsenrijden. Ien aander Hollandse woorden komt dat rijden weerom, denk mor an autorijden of de ANWB, de Algemene Nederlandsche Wielrijders Bond. En bij n beste loag snij goan Hollanders en Grunnegers rijden of rieden: sleetje rijden of slee(tje) rieden.
n Man of n vraauw die op t ies an t scheuveln is, numen wij nog altied n scheuvelloper, dus weer met dat zulfde woord: lopen. Traauwens, ons oosterburen zeggen niet allent Schlittschuh laufen, mor bruken ok t woord Ski (of Schi) laufen as ze niet op t ies, mor over de snij bewegen. Achter t woord scheuveljoagen het woordenboekman Ter Laan ien 1929 zet dat ze t woord allent ien t mooie Westerketier bruken. Bliekboar woonden doar toen al de beste scheuvellopers van hiel Grunnen . . .
Tonko Ufkes